Núi lửa học là ngành khoa học nghiên cứu về núi lửa, dung nham, magma, và các hiện tượng địa chất, địa vật lý và địa hóa liên quan đến núi lửa. Thuật ngữ (tiếng Anh) "volcanology" (đôi khi viết là vulcanology) có nguồn gốc từ tiếng Latin Vulcan, là vị thần lửa La Mã cổ đại.Một nhà núi lửa học, hay nhà nghiên cứu về núi lửa, là một nhà địa chất học nghiên cứu hoạt động phun trào và hình thành núi lửa, và vụ phun trào hiện tại và lịch sử của nó. Các nhà núi lửa học thường xuyên ghé thăm núi lửa, đặc biệt là núi đang hoạt động, để theo dõi các vụ phun trào núi lửa, thu thập các sản phẩm phun trào bao gồm tefrit (tephra) (gồm tro hoặc đá bọt [pumice]), đá và dung nham.Một trọng tâm chính của điều tra là dự đoán về phun trào. Tuy nhiên hiện nay không có cách chính xác nào để thực hiện việc dự báo này, nhưng dự đoán vụ phun trào, cũng như dự báo động đất, có thể cứu được nhiều mạng sống.